Višestoljetna tradicija

Početak rada Behram-begove medrese u Tuzli  veže se za prvu četvrtinu 17. stoljeća, budući da se prvi pisani trag o njenom radu i postojanju temelji na relevantnim historijskim izvorima iz 1626. godine. To je čini najstarijom obrazovnom ustanovom u sjeveroistočnoj Bosni i među najstarijim je medresama našega podneblja.

Zgrada Medrese je u XIX stoljeću izgrađena u arapsko-maurskom stilu, a tokom svoje povijesti je više puta restaurirana i dograđivana, ovisno o potrebama obrazovno-odgojnog rada i broja njenih učenika.

Ključna godina u radu Medrese je bila 1922, odnosno dolazak hafiza Salih-ef. Sivčevića na mjesto upravitelja. On je proveo niz reformi, koje su imale za cilj modernizaciju i poboljšanje njenog rada, a najznačajnije su:

• uvodi se razredna nastava, prvo dva razreda 1923., a kasnije pet razreda;
• školske 1923/24. obnavlja zgradu Medrese, što je rezultiralo i povećanjem smještajnih kapaciteta, odnosno uvođenjem internata za učenike;
• osniva kuhinju za učenike, u spavaonice unosi krevete, a u učionice klupe;
• u nastavni program uvodi svjetovne predmete;
• uvodi internatske propise i pravila;
• od 1923. godine uvodi prijemni ispit iz kiraeta i uslovljava upis učenika završenom osnovnom školom;
• 1924. godine formira savremenu biblioteku.

Ovaj način rada se u Medresi primjenjivao sve do prekida njenog rada 15. januara 1949. godine. Nastavni plan i program se stalno usavršavao, što je znatno uvećalo i zainteresiranost učenika za njeno pohađanje.

Pred Drugi svjetski rat, Medresa je imala ukupno dvadeset prostorija, u kojima se moglo smjestiti 120 učenika.

U nastavi je korišteno preko 100 udžbenika, a izučavalo se 25 nastavnih predmeta. Medresa je radila i tokom rata, ali pod znatno otežanim uslovima.

Nakon povratka sa zimskog raspusta 15. januara 1949. god., učenici su obaviješteni da se rad škole obustavlja do daljnjeg. Medresu je tada pohađalo stotinjak učenika. Od tog broja, 24 učenika su nastavila školovanje u Mektebi-nuvabu (Šerijatska sudačka škola) u Sarajevu i neki su postali i kadije.

Zgrada Medrese, u kojoj su poslije rata radile razne ustanove, srušena je 1974. godine. Zalaganjem poznatog i uglednog tuzlanskog slikara Mevludina Ekmečića, sačuvana je porta (kapija) zgrade, koja je restaurirana prvi put 1975. godine, a potom 1990. i 1997. godine.

Značajno svjedočanstvo o kvalitetu obrazovanja je navod hadži Mehmed-ef. Handžića da su svršenici ove Medrese bili veoma dobri poznavaoci arapskog jezika.

Tokom 323 godine rada Medrese (1626-1949.) u ovoj obrazovnoj instituciji predavači su bili najznačajniji alimi i profesori ovoga kraja:

– h. Muhamed Hakki-ef. Čokić (tuzlanski muftija),

– h. hfz. Šahbaz-ef. Husić,

– hfz. Salih-ef. Sivčević (upravitelj),

– hfz. Hasan-ef. Smajlović (upravitelj),

– Ševket-ef. Šabić (muderris i pomoćnik upravitelja),

– Ibrahim-ef. Čokić,

– hfz. Muhamed-ef. Husić,

– kurra hafiz Ahmed-ef. Redžebašić,

– Adem-ef. Ažderić,

– dr. Ismet Smajlović,

– Mehmed Meša Selimović,

– Ibrahim Imširević (kadija),

– Husejn Dubravić i

– Omer Džudža.

Nakon 44 godine prekida rada, Medresa je reaktivirana 1993. godine. Prijemni ispiti su održani 28. augusta, a nastava je počela 6. oktobra iste godine. Nastavu je počelo pohađati 77 učenika i 40 učenica, a organizirana je u iznajmljenim prostorijama (OŠ “Jala” i Medžlis IZ-e Tuzla).

Godine 1994. Medresa se preselila u restauriranu vlastitu zgradu, čiji su prostori prilagođeni njenim potrebama. Kompleks Behram-begove medrese u Tuzli danas se sastoji od školskih i internatskih zgrada i vakufskog objekta i džamije.

Od reaktiviranja rada 1993. godine, pa sve do danas, u Behram-begovoj medresi neprestano se ulažu napori za poboljšanje i prostornih i organizacijskih uvjeta za ostvarenje što kvalitetnijih odgojno-obrazovnih rezultata, čemu svjedoče značajni uspjesi učenika, kako na nivou Kantona, tako i na nivou Bosne i Hercegovine, ali i na međunarodnoj sceni.